Veldvarkens

Wat zijn 'Veldvarkens'?


Onze varkens hebben het goed. Het kan natuurlijk altijd beter, graag geef ik ze een groot bos om in te lopen.

Met  stromend water dat uitkomt in een meer, en altijd wat te eten in de grond.

Maar goed... die bomen hebben we pas net aangeplant, en dat stromende water komt hier niet langs. Niet eens dichtbij...


Wel hebben we velden vol met onkruid, om te eten en om compleet overhoop te wroeten. Ze maken er in vrij korte tijd weer mooie zwarte veldjes met zand van.


Ik heb hiernaast een filmpje gezet, waarin je 2 zeugen ziet wroeten. Ze hebben alle plekjes op dat veld al wel eens gehad, maar vinden nog steeds lekkere worteltjes en gras en gekiemde veldbonen.


Zodra ze dat veld hebben bijgewerkt gaan ze weer naar een ander groen stuk. Zo'n stuk is tussen de 500 en 2200 m2 groot, dus de ene keer hebben ze meer te verwerken dan de andere.

Ze zitten meestal in groepjes van 3 of 4 op een veldje, zodat er geen gedring is bij de voerbakken. Want we voeren ze ook nog eens van allerlei lekkers.


Eten

Elke week krijgen we zakken vol met 'oud' brood (vaak nog maar enkele dagen oud), we ruilen eieren van onze kippen voor afgekeurde aardappels, en we krijgen ook nog eens bergen met appels uit de boomgaarden van mensen hier uit de buurt. Ook krijgen de varkens vaak melkwei omdat ik zelf kaas maak.


En als de varkens hun velden leeg hebben gegeten dan maaien we wat gras voor ze, tot we ze weer naar een nieuw veld doen.


Ze krijgen dus geen brokken, ook niet als ze jong zijn (biggenbrokken). De jonge biggen eten al heel snel (vanaf een week of 2 beginnen ze al met proeven, maar vanaf 3 à 4 weken eten ze ook echt) mee met hun moeder, en ik lok ze vaak met lekkere hapjes zoals krentenbollen. Om ze lekker tam te maken, want ik aai ze terwijl ze staan te snoepen.



Badderen

Onze varkens zijn gek op badderen in de modder. Ook krijgen ze graag een douche, zeker als het erg warm is in de zomer. Ze worden er helemaal springerig en vrolijk van. Ze maken de kuil met water steeds wat dieper, of breder, door veel grond te verzetten met hun neus.   

Ze proberen altijd om de modder tot op hun rug te krijgen, door te gaan liggen en dan een beetje te wiegen en te spetteren. Vaak lukt het net niet, dus dan loopt er een zwart/bruin moddervarken met nog een 'schone' streep op zijn rug.


Zijn ze goed ingesmeerd, dan gaan ze even staan schuren tegen een hok of een voerbak, en daarna kunnen ze weer!


Zonnebaden (met, of zonder die modder op hun huid) kunnen ze ook erg goed! Ze pakken ieder zonnestraaltje mee, en liggen dan uren te pitten. 


Liefst graven ze dan ook een soort van kuil, zodat ze wat koele grond hebben om op te liggen. Ze slapen soms zo vast, dat je ze kunt besluipen om even op hun buik te krabbelen ;-)                Lees hieronder verder!



Biggen

Met een aantal volwassen zeugen, heb je al gauw meerdere keren per jaar een worp met biggen. In de winter, in de zomer, en daar tussenin.

Als de beer lang bij de zeug loopt, dan proberen we te noteren wanneer ze gedekt is. Wordt ze 3 weken later niet weer gedekt, dan was die 1e keer dus raak. En kunnen we op de kalender zetten wanneer we biggen kunnen verwachten.


Tegen die tijd is de zeug al flink dik, en krijgt ze een soort van lange uier. Haar hele buik is namelijk 1 grote melk-bar voor de biggen.

Ze gaat een kuil graven, of in ieder geval een soort van nest maken, om in te bevallen. Ze is dan onrustig, en ze zal niet of nauwelijks eten. Daar zie je het aan.

De bevalling gaat eigenlijk helemaal vanzelf, die biggen glijden er 1 voor 1 uit. Daar zit soms wel vrij veel tijd tussen, dus als je in de kou staat toe te kijken, ben je het vrij snel zat haha.

Elke pasgeboren big kruipt naar de spenen en drinkt wat. Daarna kruipen ze vaak naar een hoekje, tot je daar een hoopje met bibberende biggen hebt.


De biggen blijven zo'n 7 à 8 weken bij hun moeder, ze eten dan al weken mee met het vaste voer. En hun moeder is ze dan echt al goed zat! Meestal verhuizen we moeder naar een nieuw veld. De biggen zijn nog gewend aan het oude veld,  schrikdraad en hok, dus hebben weinig tot geen last van de verandering.


Naar de slager

Wij houden onze varkens voornamelijk voor de slacht. We zijn namelijk gek op varkensvlees, en we hebben al een aardige groep met mensen om ons heen die het ook zeer graag lusten. Die graag aan de gang gaan met een groot stuk buikspek, met een hele achterpoot, met lever, of juist met een onderpoot of staart voor in de soep. Ze proeven dat onze varkens langer leven, en veel meer beweging krijgen. Je moet die varkens eens zien rennen als ze zien dat ze wat lekkers gaan krijgen! Ze lijken soms vrij log, maar zijn nog best snel.

Je kunt proeven dat ze niet elke dag hetzelfde voer krijgen, dat ze kunnen luieren in de modder, en dat ze lekker wroeten.


Voordat een varken naar de slager gaat, post ik een bericht op Facebook en hier op de site. Ik vertel daar dat er weer een varken wordt geslacht, en dan krijg ik te horen wat men zoal willen bestellen.

We wonen een beetje in een uithoek, dus de meeste mensen bestellen wat extra. Zo kunnen ze hun vriezer weer volstoppen, en hoeven ze voorlopig niet meer helemaal naar Zelhem te rijden.

Op de dag van afhalen kijken ze dan nog lekker rond hier, er zijn vaak wel wat biggen om naar te kijken of mee te knuffelen. Vaak komen er kleine kinderen mee, die zo zien waar hun vlees vandaan komt (niet uit een fabriek dus ;-) )


Onze slager biedt op bepaalde dagen een slachtservice voor mensen met maar 1 of een paar dieren. Normaal worden de varkens of koeien daar per volle vrachtwagen gedropt. Nu lopen er enkele koeien, varkens, schapen of geiten rond (ligt er aan op welke dag, en met welk dier je komt).


Het varken laden we die ochtend in de veewagen. Met die veewagen is hij  in zijn leven al een paar keer eerder verplaatst. Naar andere veldjes bijvoorbeeld. Hij loopt er dus uit zichzelf in, en er ligt  stro waar hij meteen in gaat zoeken en trekken. Het ritje naar de slager is zeer kort, en bij aankomst loopt het varken ook uit zichzelf uit de kar. Geen geduw, gepor of getrek. Het varken is nieuwsgierig, en loopt op de hekken met andere dieren af. Een ander hek gaat achter hem dicht, en we kunnen weer gaan. De slager doet de rest.


Een paar dagen later halen wij het vlees op. We vriezen alles in, en we leggen de bestellingen apart.


En daarna komt nog het leukste: dan is er tijd om zelf wat te proberen en te proeven! We hebben bij elk varken wel weer wat nieuws om te proberen. Zouten en roken van buikspek, zouten en drogen van een hele ham, hoofdkaas maken, lever paté maken, en ga zo maar door. Worsten maken we ook, al is dat nog wel even oefenen hoor!

Veel gestelde vragen:


Lopen de varkens altijd buiten?  Ja, onze varkens lopen ALTIJD buiten. De biggen, de jonge (en oudere) vleesvarkens, de zeugen, en de beer. Iedereen loopt in velden met onkruid en gras. Als het regent, en als ze gaan slapen, dan kunnen ze in kleine schuilhokjes. Zie ook hier.


Hebben de varkens het dan niet koud, in de winter?  Nee, onze varkens hebben het niet (te) koud. Ze zijn ten eerste echt een stuk hariger dan een 'normaal' vleesvarken. Ten tweede hebben ze een mooie speklaag, omdat het (kruisingen tussen) oudere rassen betreffen die niet op hun magere spiervlees zijn gefokt. En ten derde hebben ze simpele hokjes, waar ze altijd uit de wind kunnen liggen. In een berg met stro en/of hooi, en met meerdere warme varkens.

Er worden ook gewoon biggetjes geboren in de winter, die kruipen op een hoopje tegen hun zeer warme moeder aan. En dan ook nog eens helemaal onder het stro/hooi.

Wel gebruikt hun lichaam  in de winter een groot gedeelte van het voer om warm te blijven. Ze groeien dan minder hard dan in de zomer. Maar dat geeft niet, we hebben de tijd.


Worden de mannetjes gecastreerd? Ja, die worden verdoofd gecastreerd. Dat doet onze dierenarts, zodra de biggen ongeveer 1 à 2 weken oud zijn. De wondjes helen dan namelijk mooi snel.

We castreren omdat onze varkens hier ongeveer een jaar rondlopen. Mannetjes kunnen vanaf zo'n 5 maanden al dekken. Dus dan kunnen ze niet meer bij hun zusjes lopen. En een groep van meerdere hitsige mannetjes is ook niet fijn. Ze bespringen elkaar, bezeren elkaar, zijn nogal in de war omdat er geen dames rondlopen.

Ook kan er een berengeur aan het vlees komen, en dat is echt niet smakelijk.


Worden er nog andere dingen gedaan met de biggetjes? (staarten/tanden knippen bijv.) Nee, de biggen mogen verder alles houden (op hun balletjes na dus :-) ) Ze hebben mooie lange staarten, en hun vlijmscherpe tandjes mogen ze ook houden. Ze vechten we eens onderling, zeker als het gaat om het bemachtigen van de beste speen (in de 1e dagen van hun leven). Maar ze verwonden elkaar niet heel erg.

Onze biggen lopen ook vanaf dag 1 buiten in het zand en gras, dus we hoeven ze bijvoorbeeld geen spuit te geven met ijzer (tegen bloedarmoede). Ze krijgen vanzelf alles binnen als ze met hun neus in de grond zitten, en de modderige spenen van hun moeder in hun bekkies nemen.



Zitten de moeders in zo'n kooi als ze gaan bevallen en als ze al zijn bevallen?  NEE, zeer zeker niet. Onze zeugen graven een gat waarin ze gaan bevallen. Ze slepen er droge stengels onkruid naartoe, en we geven ze lekker veel stro. Ze bouwen echt een soort van nest.

Zodra de biggen er zijn, dan doen ze heel voorzichtig. Staat of ligt de zeug toch per ongeluk op een big, dan stapt ze snel opzij als de big begint te gillen. De moeder gaat dan kijken of het biggetje nog OK is, en gaat dan weer op een andere manier liggen of staan. Na een paar dagen weten de biggen heel goed dat ze even opzij moeten als hun moeder bezig is met het nest. Of als ze wil gaan liggen.